Một bài viết rất công phu của bác trandzung, các bác không nên bỏ qua nếu đang muốn tìm kiếm chân máy ảnh cho mình.
Xin chào các bạn, trước đây tôi dùng bộ tripod Manfrotto 190XPROB Aluminium và 496RC2 ball head với tải trọng tối đa là 5 kýlô, đủ sức tải cho cái camera Canon 5D II ( kèm grip ) và các lens 16-35II, 24-105 hay 35L, 85L, 135L ... Nhưng khi dùng các lens dài và nặng như 70-200II, 300L với TC 1.4x, 2x thì đầu 496RC2 không còn giữ được cố định dù đã vặn chặt con ốc chính, máy và lens từ từ tuột ra khỏi vị trí lấy nét đã định ! Phải trừ hao vị trí, mất nhiều thời gian và ảnh dễ bị out nét. Trong lần đi chụp ảnh air show, người đi bên cạnh tôi vác lên vai tripod với máy và lens super tele khá nặng, bổng máy và lens sút ra khỏi ball head, rơi xuống mặt đường, vang lên tiếng va chạm khá to làm mọi người ngoái lại nhìn, cái máy ảnh không hoạt động được nửa, người ây phải quay về xe để lấy máy khác. Không thể coi thường và quá dè sẻn khi chọn mua 1 bộ " chân cẳng " cho dàn máy ngày càng nặng và dài ra.
Đã đến lúc phải nâng cấp cái tripod và ball head khác, với các tiêu chuẩn cao hơn : chịu tải trọng nặng hơn, dễ dàng cố định máy và lens, trọng lượng nhẹ hơn càng tốt, giảm thiểu các rung động tốt hơn, chất liệu bền, không rỉ sét, dễ bảo trì, sử dụng được ở các địa hình khác nhau ( đất mềm, đá, cát biển, tuyết ...) và cuối cùng ... thà tốn tiền đầu tư 1 lần mà xài tốt, an toàn lâu dài về sau.
Sau khi dành thời gian đọc khá nhiều bài nhận xét, xem video giới thiệu, ý kiến người dùng thực tế trên các diễn đàn, các blog của các nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp ... tôi tập trung vào tìm hiểu, so sánh ball head của Really Right Stuff ( RRS- Mỹ ) , Arca Swiss ( Thụy Sỹ-Pháp ) và các tripod carbon fiber của RRS và Gitzo ( Ý ).
1. Ball head.
RRS có các loại BH-55 LR Full size với tải trọng 23 ký, nặng 862 gram. Loại BH -40 LR Mid size với tải trọng 8 ký, nặng 479 gram. Cả hai dùng Lever-release clamp. Ngoài ra còn vài ball head nhỏ hơn.
RRS BH-55 LR ( ảnh của cmb - NY )
Arca Swiss có các loại Z1 sp ( single pan ) dùng nút vặn classic với tải trọng 59 ký ( trên trang web chính thức Arca swiss tiếng Pháp thì Z1 chịu được 60 ký lô ! ), nặng 635 gram. Loại dùng Flip-lock giá cao hơn một chút, và loại Z1 dp ( double pan ) ...
Z1 sp với Flip-Lock Quick release ( ảnh của B&H )
Chiều cao BH-55 là 94mm, Z1 là 103mm ; đường kính đáy BH-55 là 74mm, Z1 là 70mm. BH-55 với nút vặn chính to bằng thép không rỉ màu trắng tạo nên hình dáng ball head này thấp, mập, thô chắc . Còn Arca swiss Z1 màu đen mờ nhìn cao, ốm nhưng gọn hơn. BH-55 có số và vạch chia độ được khắc bằng laser, còn Z1 chỉ có sơn vạch không có số, khi cần chụp panorama khó nhớ vị trí hơn. Trên nút chính của Z1 có các số rỏ ràng, dễ thấy mức độ xiết viên bi, tránh được tình trạng xiết chặt quá làm kẹt cả ball head ( ở BH-55 những số này khắc chìm ở nút phụ nhỏ thứ hai, khó thấy hơn ).
Arca Swiss Z1 chỉ bảo hành có 3 năm so với RRS BH-55 là 5 năm, tuy nhiên trọng lượng Z1 nhẹ hơn, tải trọng được nhiều hơn, nhiều người đã dùng nhận xét việc dịch chuyển máy trên Z1 êm ái, không bị gắt, hay dính, thiết kế gọn gàng, chuyên nghiệp với màu đen mờ, có thể dùng lâu, đi chụp bụi bờ vẫn không thấy cũ, trầy trụa rỏ như loại xi mạ bóng loáng và giá Z1 rẻ hơn chút, đủ tiền mua thêm cái plate cho máy, hay lens ( các hãng bán ball head loại này không kèm plate ! ) . Tiêu chuẩn ngàm của Arca Swiss được RRS và nhiều hãng khác chọn lựa và sử dụng trong chế tạo ball head, plate máy ảnh hay lens. Với nhận định trên, tôi chọn mua ball head Z1 của Arca Swiss.
Ball head Z1 loại nút vặn classic.
Mua thêm 1 cái túi nhỏ bằng mút mềm có móc khóa để đựng ball heat khi không xài, tránh trầy xước khi di chuyển, cát bụi khi tháo máy chụp cầm tay ...
Sở dĩ tôi chọn mua loại Z1 nút vặn classic vì :
- cơ chế nút vặn đơn giản, it hỏng hóc, chủ động độ mở ngàm tùy theo plate.
- Loại flip-lock có 3 cơ chế : khóa, mở vừa và mở hẳn. Vì các hãng chế tạo các plate có kích thước chiều ngang khác nhau, nên ở chế độ mở vừa ( plate chỉ trược trong khe ngàm ), phải điều chỉnh con ốc nhỏ để tăng giảm độ mở ngàm tùy theo các plate khác nhau.
- Khi vác tripod trên vai, cần gạt có thể vướng vào áo, balô ... bật ra, máy và lens rơi xuống ... hao tài ghê lắm !
- Vặn tay tuy chậm nhưng chắc, bật tới bật lui cái lò xo nhỏ bên trong kẹt bụi, gẩy .. ai biết ? cấu tạo càng đơn giản , càng it bảo trì, sửa chửa...
Khi cần gạt mở mức 1, ngàm mở ra đủ cho plate máy, plate lens trượt trong khe, có thể rút máy hay lens ra theo chiều dọc của ngàm. Mở mức 2 là mở hoàn toàn. Có 1 bánh xe nhỏ để chỉnh độ mở ngàm ở mức 1.
Tôi hiện đang có 3 plate của 3 hãng Wimberley, Kirk và Carry speed, kích thước chiều ngang xê xích nhau 1 tí, mặt vác khe ngàm cái hình chử V, cái hình chử U, cái của Mỹ láng trơn, cái của Trung Quốc nhám, xù xì, không đều... Rất nhiều hãng khác cũng sản xuất plate như Marumi, Sunwayphoto, FotoPanda, Desmond, Benro ... với giá rẻ hơn. Chính vì sự đa dạng, tiêu chuẩn chất lượng không đồng đều ấy, nên tôi nghĩ mình phải chỉnh độ mở mức 1 phải vừa với cái plate to nhất, xù xì nhất, cũng có nghĩa là mấy cái plate khác nhỏ hơn dễ dàng trượt ra hơn.
Tôi chọn nút vặn classic để bớt thao tác chỉnh tới chỉnh lui, gắn 1 cái máy và lens trên 5, 6 ký lô, tôi phải cẩn thận hơn. Tiền công sửa của hãng Canon USA mức thấp nhất là 135 usd, chi phí đóng gói, vận chuyển và mua bảo hiểm rất tốn kém.
The Vogt family: Ông và Bà Voght và con trai Martin, chủ hãng Arca Swiss ( ảnh chụp năm 2004 của Tiến sỹ Emmanuel Bigler, tại văn phòng của Arca Swiss International, Besancon, Pháp.)
2. Tripod.
Vào cửa hàng lớn như Best Buy, khu bán đồ nhiếp ảnh trưng bày lèo tèo 1 vài cái tripod nhôm, dưới chân có các thanh nối ( brace legs ), kèm theo cả đầu 3 way pan head như cái tripod Dynex 60" Universal này với giá cực kỳ rẻ : 23.99 usd , Sunpak 4200XL : 29.99 usd, Slik 58" : 34.95 usd...
Vòng qua cửa hàng ảnh chuyên dụng, tôi thấy có Benro, Induro, Promaster có giá cao hơn như chiếc Promaster 7450 Speedlift nặng 1,8 ký, chịu tải 5 ký, có 3-way pan head luôn, giá dễ chịu : 99.99 usd
Chạy qua chợ bách hóa Walmart, ồ còn rẻ nửa như cái tripod Vivitar 50" Swivel có luôn pan head chỉ có 7.04 usd
Vâng, tính thuế luôn chỉ có 8 usd là có 1 cái tripod đầy đủ, chỉ việc gắn máy ảnh, máy quay phim vào là chụp, quay thoải mái !
Nếu bạn quan tâm nhiều, nghiêm túc đến những bức ảnh bạn chụp, bạn sẽ khám phá ra những giới hạn cũa những chiếc tripod như thế này trong 1 tháng hay 1 vài tuần hay chỉ trong vài ngày ? Chân nối mỏng manh bị cong ? thao tác chậm ? khó sử dụng ? khớp nối bằng nhựa bắt đầu lỏng lẻo ? độ rung lắc lớn ?
Really Right Stuff ( RRS , ở San Luis Obispo, California, hoạt động từ năm 1990 ) là một hãng sản xuất những tripod carbon fiber chất lượng cao như TVC-24 Versa series 2, TVC-33, TVC-34L Versa series 3.
TVC-33 carbon fiber nặng chỉ có 1,9 ký, tải trọng được 23 ký, có thể hạ thấp nhất là 11,4 cm ( càng thấp càng tốt ) .
( TQC-14 với đầu BH-30, bên phải là TVC-33 với đầu BH-55, ảnh của hotubei )
Nhiếp ảnh gia Scott Grobarek trên blog của mình đã có bài nhận xét về tripod TVC-34L và so sánh với Gitzo GT5541LS ...
RRS TVC-34L ( bên trái ) nặng 2.1 ký, nhẹ hơn Gitzo ( 2.9 ký ), mặt thân ống sáng bóng và đường kính nhỏ hơn một chút.
TVC-34L có mặt dĩa với đường kính nhỏ hơn.
Khi xếp lại , cả 2 chỉ xê xích nhau một chút.
Khi kéo ra thì TVC-34L lại cao tới 173,4 cm, còn Gitzo hết cở là 154 cm.
Một vấn đề của Gitzo Systematic đời 1 này là cái dĩa trên mặt hay bị lỏng và sút ra, do xiết không đủ chặt con ốc. Còn RRS thiết kế 3 con ốc chìm để giữ cái dĩa, chắc chắn hơn. Nếu muốn tháo dĩa, gắn column, leveling base... cả 2 phải dùng chìa khóa lục giác.
Scott Grobarek kết luận RRS là 1 tripod tốt với nhiều ưu điểm hơn, nhưng sẽ kiểm nghiệm thực tế xem thế nào vì Gitzo đã nổi tiếng từ lâu là một tripod bền chắc. Những bức ảnh bị rung nhòe là vô giá trị, cái tripod lúc này chỉ là một cái chận giấy xinh đẹp.
Tháng giêng 2012, Gitzo đưa ra bộ tripod Systematic với thiết kế mới , và đã giành được giải thưởng Red Dot Design Awards, một trong những cuộc thi thiết kế uy tín nhất trên thế giới. Dòng Systematic mới này được ban giám khảo chọn từ 4.515 dự án, được gửi bởi các nhà thiết kế và các công ty từ 58 quốc gia, vì vậy Gitzo có lý do để tự hào về giải thưởng này.
Dòng Systematic là tripod hàng đầu của Gitzo, với đặc tính cứng cáp và bền chắc, cùng với sự linh hoạt kết nối nhanh chóng với các thành phần cho nhiều nhu cầu khác nhau, cả trong lỉnh vực video và nhiếp ảnh, trong studio hay chụp ngoài trời, macro cho đến ảnh thể thao, ảnh động vật hoang dã.
Tripod dòng Systematic có loại thân ống bằng carbon fiber 6x hay bằng nhôm. Loại bằng nhôm đã được thiết kế lại có đầy đủ các chức năng như carbon fiber 6x. Như vậy những đặc điểm của Gitzo như Anti Leg Rotation ( ALR , thân ống không bị xoay ), G-Lock, đế chân có thể thay đổi, 3 chân có độ mở lớn và loại mặt dĩa mới có ở cả hai loai tripod với vật liệu khác nhau này.
Với loại tripod Gitzo đời trước không có chống xoay ALR, khi kéo các ống chân ra, phải xiết vòng khóa từ khớp nối của ống lớn nhất, rồi tiếp theo các khớp nối nhỏ hơn để ống không bị xoay. Khi thu các chân lại, phải làm theo thứ tự ngược lại. Loại tripod mới có chống xoay ALR, xoay vòng khóa kéo các chân ra, có thể xiết bất kỳ vòng khóa nào cũng được, việc thu các chân lại cũng vậy có thể mở bất kỳ vòng khóa nào. Mở ra hay thu lại chỉ mất khoản 15 giây là xong, rất nhanh gọn.
G-lock ( gravity lock ), gia tăng thêm 20 % sự cứng chắc, thao tác nhanh, an toàn hơn các đời khóa chân trước. Vòng chêm này giúp cho phần nối giữa các ống và khóa khít nhau hơn, theo chiều đứng tải trọng càng nặng hơn thì khóa càng ôm chặt hơn, tripod càng cứng cáp hơn.
( ảnh của LetsGoDigital )
Việc thiết kế mới phần mặt trên cùng ( top casting ) của tripod Systematic, tăng sự ổn định, giúp nâng tải trọng lên đáng kể ( như serie 3 đời 1 chịu tải trọng được 18 ký, ở đời mới chịu tải trọng được 25 ký ) , giảm thiểu sự chấn động nhờ dùng loại dĩa bằng polymer có hệ thống khóa an toàn mới.
( ảnh của Jose Antunes-Photo tuts+ ).
Thiết kế mới của mặt trên ( tripod bên trái ) của dòng Systematic vững chắc hơn so với đời trước.
Dòng Systematic được thiết kế với phần mặt trên có thể mở ra hay khép nhỏ lại, giúp cho tripod có thể gắn với dĩa phẳng, máy hay loại trục column, leveling unit ( hệ thống cân bằng ), video half-ball adaptor ( đầu cho máy quay video ) ...
( ảnh của Jose Antunes-Photo tuts+ )
Với thiết kế đời trước ( ảnh bên phải ), phải luôn đem theo chìa khóa ! Loại đời mới, có tay xoay nhỏ với lò xo, ấn vào rồi vặn khép lại hay mở ra " miệng " của tripod. Thật tiện lợi, không phải lo quên hay mất chìa khóa, tuy không phải là chuyện hằng ngày và cũng hay quên mấy cái vật nho nhỏ này.
Đồng thời, Gitzo đã cải tiến trên thân dưới của dĩa có 1 rảnh lớn và có một khóa an toàn ở mặt dưới top casting. Giờ đây, dù quên hay xiết không chặt, miêng bị hở, mặt dĩa không rơi ra được trừ khi ấn vào khóa an toàn phía dưới này. Gitzo đã khắc phục điểm yếu ở thiết kế cũ ( dĩa bị sút ra ), thao tác tiện lợi hơn tripod RRS ( dùng 3 con ốc chìm ). Đây là 1 yếu tố quan trọng khi gắn bộ máy và lens nặng vài ký hay super tele...
Mặt thân dĩa có đường rảnh lớn và sâu, để ngàm của khóa an toàn " ăn " vào đó. Phía dưới dĩa có cái móc treo thêm vật nặng, tăng sự ổn định.
Ngàm của khóa an toàn và nút ấn bên dưới.
Một vài ảnh vừa phơi đêm với bộ tripod này hôm qua, dùng 1D X và lens 24-70mm mark II :
Gitzo 6X layer carbon fiber có độ dày thân ống là 1,3mm, nhẹ hơn 30 % so với loại thân ống 1,5mm đời trước. Vẫn đảm bảo sự cứng cáp, vững chắc và hấp thụ chấn động.
Ngoài ra trong nhiệt độ lạnh hoặc nóng, carbon fiber là loại vật liệu it hấp thụ nhiệt hơn là nhôm. Ngoài trời gần 0 độ C, cầm mát lạnh, không bị dính tay. Mặt ngoài đen mờ, it thấy bụi dơ, khác hẳn với mặt ngoài bóng loáng, phản chiếu lóng lánh của tripod RRS ( mà 1 nhiếp ảnh gia đã nói vui : RRS, tôi là loại chân đắt tiền đấy nhé, thu hút các bác ... ra tay ! ).
Các tripod và monopod từ serie 1 trở lên đều có phần đế cao su có thể tháo rời và thay thế khi đã cũ mòn hay cần gắn loại đế khác tùy theo địa hình, như loại đế đinh nhọn ( spiked feet ) khi chụp ở nơi đá sỏi, hay đế có mâm xòe dùng trên tuyết, cát ...
Thật là tiện lơi với phần chân đế của Systematic đời mới, chỉ cần xoay và kéo 3 vỏ cao su dầy bên ngoài ra là 3 chân đế đinh nhọn, chuyển đổi rất nhanh chóng. Tháo những đầu đinh này cũng dễ dàng vì có lổ xuyên tâm. Phần răng chìm khá dài, bảo đảm cho tải trọng nặng, khó mà lỏng lẻo hay sút ra.
Được kèm theo 3 miếng mâm xòe bằng nhựa , bu lông nhôm nửa. Chỉ mất một vài phút, tôi dễ dàng tháo lắp và giờ đây cái tripod có thể trụ tốt hơn trên cát , trên tuyết.
Không biết dùng đến bao lâu thì chân đế cao su bị mòn nhẳn, nhưng khả năng có thể nhanh chóng chuyển đổi các loại chân đế khác nhau là một ưu điểm cho các nhiếp ảnh gia chụp phong cảnh, phơi biển, phơi suối ...
Khi mở hết chân, độ cao thấp nhất của tripod Systematic carbon fiber cách mặt đất chỉ có 8,7cm ( GT5562LTS ) hay 8,5cm ( GT4452TS )... loại nhôm GT3330LS là 11,1cm ...Các loại tripod của RRS thường hạ thấp nhất là 10 cm.
Độ cao có thể hạ thấp nhất của tripod cũng là một đặc điểm cần lưu ý khi lựa mua tripod. Những tripod mỏng manh, có 3 thanh giằn bên dưới với giá cực rẻ hay tặng kèm máy thường không thể hạ thấp dưới 15 hay 20cm. Loại tripod có column, phải tháo ra và xoay ngược xuống, các nút chỉnh máy, nút chụp sát mặt đất, không dễ thao tác, chưa kể đến column càng dài, rung lắc hay chấn động nhiều hơn, ảnh dễ bị nhòe. Điều thuận tiện và ổn định nhất chính là sử dụng một tripod với độ cao thấp và cho phép điều khiển máy ảnh một cách bình thường.
Độ cao hạ thấp nhất của tripod Systematic này là 9,8cm, rất vững trải.
( ảnh của David du Chemin )
( ảnh của Richard Peters )
( ảnh của bgorum , một NAG chuyên chụp rắn, trong tình huống này nếu tháo, gắn ngược column, chỉnh máy chắc con rắn rung chuông cực đọc này bò đi mất rồi hay phóng tới đớp cho 1 phát ... )
Sau khi xem nhiều bài nhận xét và đánh giá của các NAG chuyên nghiệp, các bài test giữa loại tripod có hay không có column ( cái column như 1 cái monopod trên cái tripod ), loại chân 3 hay 4 hay 5,6 khúc, loại S hay LS hay GTS ..., series 3 hay 4 hay series 5...???
Gitzo Systematic series 5, chịu tải trọng tới 40 ký lô, nặng từ 2,8 ký đến 3,6 ký, thích hợp cho lens hạng nặng 800mm ! Loại series 4 carbon chỉ có loại chân 4 hay 5 khúc, chiều cao từ 1,34 mét trở lên.
Cả 2 series 5 và 4 đều bị tôi loại ra vì quá nặng, đắt tiền, chân 3 khúc set-up nhanh hơn, phần ống dưới cùng có đường kính to hơn, nhìn chắc chắn hơn loại 4 hay 5 khúc và tôi không có nhu cầu xài lens 800mm.
Systematic series 3 carbon đời mới ( con số 2 cuối của model 35x2 ), chiu tải trong quá tốt là 25 ký lô ( đời 1 chịu được 18 ký lô ) , nặng chỉ có 1,8 ký đến 2,2 ký lô, với nhiều chọn lựa S, LS, XLS được nhiều người ưa chuộng
Systematic series 3 đời 1 cõng bộ 1D và lens super tele 600mm thoải mái, ( ảnh của Lars Johnson ), và những ảnh về bộ của bác H. ở trên, tôi thấy series 3 là thích hợp nhất.
Những ảnh sau đây của hãng RRS giúp chọn lựa chiều cao tripod khi tìm mua cho thích hợp với chiều cao người sử dụng :
Verent cao 1,68 mét, chiều cao trung bình của người châu Á khi dùng tripod ...
TVC-33S ( S nghĩa standard ), chiều cao chân máy 1,26 mét. Ballhead và máy nửa, tổng cộng khoản 1,55 mét, vừa tầm mắt.
TVC-33, chiều cao chân máy 1,47 mét. Verent phải nhón chân mới vừa cái viewfinder.
TVC-34L, chiều cao chân máy 1,74 mét. Verent đành đứng ngó !
Có người bảo mua chân dài dễ set-up khi chụp những nơi dốc, chụp chim bay trên cao có thể vẫn đứng thẳng người... chọn Gitzo 3542LS ( 146,5 cm ) hay 3542XLS ( 200,5 cm ). Tôi chọn loại chân 3532S ( 129,5cm ), thêm ballhead và máy là vừa gần tầm mắt, 3 chân chắc chắn, kéo hết chân ra dễ cân bằng máy hơn loại LS hay XLS.
Gitzo Systematic GT3532S với thẻ bảo hành 5 năm, 1 túi vãi nhỏ đựng các chân đế, chìa khóa kèm theo , 1 tuýp dầu bôi trơn, bên phải là 1 hôp nhỏ đựng 1 bộ các miếng chêm trong khóa ống tặng thêm và 1 bao đen mỏng để đựng tripod khi không sử dung ( không có trong hình ).
Khi gấp lại, GT3532S dài 62 cm, dễ dàng bỏ vào bao của manfrotto 190, hay bỏ vào hành lý khi đi máy bay.
Móc phía dưới để treo " bean bag ", ba lô... tăng sự vững chắc khi chụp ngoài trời nhiều gió.
Gitzo GT3532S và Manfrotto 190XPROB.
Sau khi set điểm " sweet point " trên Arca Swiss Z1, cả bộ máy và lens, TC 2x nặng trên 4 ký lô có thể di chuyển êm ái, không còn bị tuột hay gục máy xuống.
Đế của dây đeo máy Carry Speed có ngàm theo chuẩn Arca Swiss, thật tiện lợi.
Mục tiêu trên cao và ...
gần sát mặt đất.
Qua bài viết ngắn này với mong muốn chia sẽ những điều thu thập được từ nhiều nguồn nhận xét, đánh giá để mua và sử dụng một cái tripod tốt, yên tâm hơn với bộ gear nặng, hay giá trị cao. Đầu tư thích đáng và sử dụng bền lâu.
Xin cám ơn các ACE đã ghé xem và rất mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp. Hết.
Bài viết của trandzung @ vnphoto.net
|
|
|
In trang này
